آنتی بیوتیک چیست | با عوارض مصرف آنتی بیوتیک ها آشنا شوید
آنتی بیوتیک ها (یا در اصطلاح عموم چرک خشک کن ها) در بین داروهای امروزی، بیشترین داروهای تجویزی هستند. آنتی بیوتیک ها از طریق کشتن میکروبها یا توقف تکثیر آنها با عوامل بیماریزا مقابله میکنند. پنی سیلین ، اولین آنتی بیوتیکی بود که بطور تصادفی از محیط کشت کپک کشف شد. امروزه متجاوز از 100 آنتی بیوتیک مختلف وجود دارد که پزشک برای درمان ناراحتی های کوچک تا عفونت های تهدیدکننده حیات از آنها استفاده میکند.
آنتیبیوتیکها داروهایی هستند که برای درمان عفونت‌های میکروبی مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای تهیه‌ی آنها از داروخانه، به‌همراه داشتن نسخه‌ی پزشک ضروری است. ازجمله عفونت‌های میکروبی رایجی که به کمک آنتیبیوتیکها درمان می‌شوند برونشیت، ذات الریه یا سینه پهلو و عفونت مثانه هستند. آنتی‌بیوتیک به کشتن باکتریها یا متوقف کردن رشد آنها کمک میکند.
هر داروی آنتی بیوتیک بر طیف خاصی از باکتریها مؤثر است و ممکن است یک آنتی بیوتیک بر عفونت باکتری دیگر بی فایده باشد. آنتی بیوتیک ها بر عفونت های ویروسی بی تأثیرند و منجربه بهبود نمی شوند؛ به همین دلیل است که در هنگامی که سرما می خوریم به هر میزان نیز آنتی بیوتیک یا به اصطلاح خودمان "چرک خشک کن" مصرف کنیم باز هم بهتر نمی شویم و کار اشتباه ما این است که دائم از آنتی بیوتیک های متنوع استفاده کنیم.
تشخیص اینکه عفونت ویروسی است یا باکتریایی تنها بر عهده ی پزشک است. یک سری علائم و شاخص ها وجود دارد که به پزشک در تشخیص کمک می کند که متناسب با آن داروی مناسب را تجویز کند و یا حتی هیچ دارویی تجویز نکند و تنها به شما توصیه کند مراقبت خاصی انجام دهید، استراحت کنید و غذای کافی مصرف کنید.
رایج ترین نوع آنتی بیوتیک ها :
•آموکسی سیلین
•داکسی سایکلین
•سفالکسین
•سیپروفلوکساسین
•کلیندامایسین
•مترونیدازول
•آزیترومایسین
•سفیکسیم
•آموکسی سیلین
•تتراسایکلین
پدیده مقاومت آنتی بیوتیکی و راه های جلوگیری از آن:
هر زمان که ما یک داروی آنتی بیوتیک را با تشخیص خودمان یا افراد غیرپزشک مصرف کنیم، یک قدم به سمت عوارض جانبی و مقاومت آنتی بیوتیکی پیش می رویم. بسیاری از عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و بسیاری از گلودردها نیازی به درمان با آنتی بیوتیک ندارند.
هنگامی که در سال‌های ابتدایی قرن بیستم آنتی بیوتیک‌ها کشف شدند و عوامل عفونت را از بین بردند همه خوشحال بودند و پس از آن درست در اواسط قرن بیستم، مصرف کلینیکی آنتی بیوتیک‌ها شروع شد. چند سال بعد ظهور میکروب‌های مقاوم دانشمندان را برآن داشت تا آنتی بیوتیک‌های جدیدی را بوجود آورند این روند منجر به شروع مسابقه‌ای برای تولید آنتی بیوتیک‌های جدید و ظهور میکروب‌های مقاوم آنتی بیوتیک‌ها شد که تا به امروز ادامه یافته است وآنچه به شدت دانشمندان را نگران کرده است، بی اثر شدن آنتی بیوتیک ها در درمان برخی از بیماری های عفونی است. نباید فراموش کنیم که، باکتریها موجودات هوشمند زنده‌ای هستند که وقتی در مقابل ناسازگاری محیطی قرار می‌گیرند، عکس‌العمل نشان می‌دهند. به بیان دیگر تغییرات ژنتیکی که در باکتریها رخ می‌دهد، منجر به مقاوم شدن آنها و ظهور اشکال مقاوم به آنتی بیوتیک‌ها می‌شود.
یکی از دلایل قطعی ثابت شده، عبارت است از پیدایش مقاومت تعدادی از عوامل عفونی به آنتی‌بیوتیکهای موجود. میکروبها با ایجاد ژن مقاوم در برابر آنتیبیوتیکها، این مقاومت را از نسلی به نسل دیگر منتقل میکنند و حتی بصورت شایع این ژن از یک گونه میکروبی به گونه دیگری انتقال می‌یابد.
اینجاست که با وجود تجویز آنتی‌بیوتیک در مقادیر بالا، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود، حتی عوارض بیشتری بجای می‌گذارد و عفونت پایدار می‌ماند.
در اصل، میکروب یاد می‌گیرد که چگونه خود را در برابر آنتیبیوتیکها محافظت کند و چطور آن را خنثی و بی‌اثر کند. به همین دلیل است که تشخیص درست و بموقع برای استفاده از آنتیبیوتیکها یکی از هنرهای پزشکان است تا بیمار با مصرف کمترین میزان آنتی‌بیوتیک، بهبودی کامل بیابد. متاسفانه برخی معتقدند که مثلاً باید برای هر گلودرد یا دندان درد، حتماً از این دسته دارویی استفاده کنند و گاه تا حدی جلو می‌روند که حتی به داروی خوراکی بسنده نمی‌کنند و فقط و فقط داروی تزریقی را علاج دردشان می‌دانند. درحالی که این شکل دارو ( شکل تزریقی ) خطراتی نیز بدنبال دارد و تا حد امکان باید از داروهای تزریقی اجتناب کرد. حال اگر پزشک در برابر این خواسته آنها مقاومت کند، آنقدر پزشک خود را عوض میکنند تا سرانجام به مقصودشان برسند.
عوارض مصرف آنتی بیوتیک ها:
عوارض آنتی بیوتیک ها در مردان و زنان مشابه است. برخی از این عوارض نسبت به سایر عوارض رایج‌تر هستند.
- ناراحتی‌های معده
- سردرد
- حساسیت به نور
- تب
- تغییر رنگ دندان‌ها
- واکنش‌های آلرژیک
- سندرم استیون-جانسون (SJS)
- واکنش‌های خونی
- مشکلات قلبی
- تشنج
- آنافیلاکسی
- دو بینی
- افسردگی و اضطراب
- تِندونیتیز یا سوزش تاندون
- نارسایی کلیه
چه مدت زمان لازم است تا عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها از بین برود ؟
این مورد بستگی به نوع داروی مصرفی ، مدت زمان مصرف ، دوز مصرف و بدن فرد دارد . معمولا از بین رفتن اثرات جانبی آنتی بیوتیک ها چندین هفته طول می کشد . برای مثال اسهال که یکی از رایج ترین عوارض جانبی این داروها است ، معمولا 2 هفته بعد از قطع دارو از بین می رود.
جایگزین آنتی بیوتیک ها:
خوشبختانه خوراکی ها و مواد طبیعی وجود دارند که در مواردی می تواند از انها به جای آنتی بیوتیک های شیمیایی استفاده کرد . این انتی بیوتیک های طبیعی معمولا بدون عارضه هستند و یا عوارض جانبی بسیار کمی دارند .این مواد طبیعی باعث مقاومت باکتریایی نمی شوند و اکثرا بر روی باکتری هایی که به آنتی بیوتیک های شیمیایی مقاوم شده اند نیز اثر گذار هستند .