اختلال وسواس فکری عملی OCD یا وسواس اجباری چیست؟
اختلال وسواس فکری عملی یا OCD یک اختلال اضطراب است که شامل افکار ناخواسته و رفتارهای تکرار شونده ی ناآگاهانه است. این افکار به خودآگاه آمده و به صورت اجباری و بدون هیچ کنترلی توسط فرد انجام می شوند. افراد دارای اختلال وسواس به دلیل افکار و اعمال اجباری که انجام می دهند، دچار اختلال در کارکردهای اجتماعی، روابط با دیگران و انجام کارهای معمول و روزمره ی خود می شوند. تفاوت افراد مبتلا به شخصیت وسواسی با اختلال وسواس فکری عملی در این است که شخصیت های وسواسی افراد کمال طلبی هستند که به قدری درگیر جزئیات یک موضوع و برنامه ریزی دقیق برای آن می شوند که انعطاف پذیری خود را از دست می دهند. میزان شیوع اختلال وسواس در مردان و زنان یکسان است ولی معمولاْ در مردان در سنین پایین تر اتفاق می افتد. درمان وسواس فکری عملی با استفاده از روش های درمانی شناختی رفتاری، روان درمانی و دارو درمانی امکان پذیر می باشد. لازم است در صورت آگاهی به وجود اختلال، هرچه زودتر برای درمان به یک متخصص مراجعه کرده و اقدامات مربوطه را انجام دهید.
انواع مختلف وسواس فکری عملی
افراد مبتلا به OCD دارای هر دو وسواس فکری و عملی می باشند. وسواس فکری با تکرار مداوم افکار منفی همراه است که در نهایت منجر به تکرار عملی مانند شمردن اعداد برای رهایی از تنش و اضطراب فرد می شود. افراد مبتلا، عملکرد کند و ضعیفی داشته و برای رفع اشتغالات ذهنی خود یا جلوگیری از وقوع حوادث ناگوار آینده، دست به انجام رفتارهای غیرارادی و تکراری می زنند.
به طور کلی اختلال وسواس انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر می باشد:
وسواس بدریخت انگاری بدن: فرد دائماْ جلوی آیینه بوده و شدیداْ نگران ظاهرش است. عیب‌های بزرگی بر صورت و بدن خود تصور می کند که کاملاْ از دید دیگران پنهان است.
وسواس احتکار: که فرد علاقه ی زیادی به جمع آوری اشیاء بی ارزش و بی مصرف داشته و از دور ریختن آنها عاجز است.
اختلال مو کنی: فرد برای کاهش اضطراب خود به کندن موهای بدن و خصوصاْ دست و پای خود می پردازد تا جایی که باعث ایجاد زخم یا از بین رفتن موها می شود.
اختلال پوست کنی: فرد برای رهایی از فشارهای روانی و افکار اضطراب آور، به خراشیدن، کندن و زخم کردن پوست بدن و در نتیجه آسیب رسانی به بافت پوستی خود رو می آورد.
اختلال کنترل تکانه: فرد کنترلی بر رفتارهای پرخطر، پرخاشگرانه، ضد اجتماعی و آسیب رسان خود ندارد. این رفتارها شامل دزدی و آتش افروزی نیز می شود، که فرد آن ها را به صورت مداوم تکرار می کند.
دسته بندی دیگر افراد مبتلا به وسواس فکری عملی بدین صورت می باشد:
شستشوگرها: از آلودگی می ترسند.
وارسی کننده ها: به دلیل ترس از نتایج کارهای آسیب رسان و خطرآفرین مدام در حال چک کردن هستند.
شکاک ها: به دلیل انجام دادن ناقص و معیوب کارها از تنبیه و مجازات شدن می هراسند.
برنامه ریزها و شمارشگرها: گاهی خرافاتی و دائما در حال شمارش و برنامه ریزی برای کارهایشان هستند.
احتکارکنندگان و ذخیره کن ها: به دلیل ترس از روز مبادا، حتی در صورت عدم نیاز و استفاده، چیزی را دور نریخته و ذخیره می کنند.